Luchtfoto's / foto's Deventer

Informatie over
Deventer

Deventer (Nedersaksisch: Deaventer, Dèventer in IJA-spelling of Dimter) is een stad in het oosten van Nederland, in het zuidwesten van de provincie Overijssel. De stad is gebouwd aan de rivier de IJssel. De gemeente Deventer grenst in het noordwesten aan de gemeente Olst-Wijhe, in het noordoosten aan Raalte, in het oosten aan Rijssen-Holten, in het zuiden aan Lochem (Gelderland) en, gescheiden door de IJssel, in het westen aan Voorst, (Gelderland). In het zuiden van de gemeente mondt de Schipbeek in de IJssel.

Omvang

Per 1 januari 2005 is de gemeente Deventer uitgebreid met de opgeheven gemeente Bathmen. De na de fusie ontstane gemeente omvat naast Deventer en Bathmen ook de dorpen en buurtschappen Apenhuizen, Averlo, Colmschate, Diepenveen, Dortherhoek, Lettele, Linde, Loo, Okkenbroek, Oude Molen, Pieriksmars, Schalkhaar, Tjoene en Zuidloo.

In 2004 had de toenmalige gemeente Deventer 92.142 inwoners en de gemeente Bathmen had er nog eens 5.328. Volgens de telling van het CBS telt de totale gemeente Deventer sinds 1 januari 2006 100.213 inwoners.

Geschiedenis

Op de plek waar Deventer nu ligt woonden al mensen vanaf de achtste eeuw. De IJssel speelde een belangrijke rol voor jagers, vissers, boeren en veehouders, die zich vestigden op de oever. Waarschijnlijk is de stad gesticht door de later heilig verklaarde Angelsaksische evangelist Lebuïnus (Liafwin), die in 768 de IJssel overstak, en een houten kerkje bouwde op de plek waar nu de naar hem genoemde Grote- of Lebuïnuskerk staat. Het is mogelijk dat Deventer zijn naam dankt aan het stadje Daventry in Engeland, waar Lebuïnus vandaan zou zijn gekomen, of naar een met hem meegereisde vriend met de naam Davo.

Tussen 1000 en 1500 werd Deventer een bloeiende handelsstad, die deel uitmaakte van het Hanzeverbond. De stad was ook een havenstad, grote schepen konden aan de kade aanleggen. De Schipbeek mondde vroeger uit aan de zuidkant van het centrum en vormde een natuurlijke haven. Ook worden er vanaf deze tijd vestingwerken gebouwd om de stad te kunnen verdedigen. In 1559 werd de stad zetel van een rooms-katholiek bisdom.

De stad werd een belangrijk centrum voor religieuze hervorming, met name doordat het de geboorteplaats is van Geert Groote, grondlegger van de beweging van de moderne devotie die van grote invloed was op Thomas a Kempis en later op Desiderius Erasmus. In 1591 kreeg de stad een protestants bestuur, na de verovering door prins Maurits.

In 1783 werd er in Deventer een vrijkorps opgericht met radicale ideeën, dat uitging van meer invloed van het volk op het bestuur. In 1795 werden in heel Nederland de beginselen van vrijheid, gelijkheid en broederschap ingevoerd.

In de Franse tijd, op 4 mei 1809, bracht koning Lodewijk Napoleon een bezoek aan Deventer. Hij werd rondgeleid bij een aantal bedrijven, onder andere bij Bussink, de bakkerij op de Brink. Hij kreeg de koek te proeven en plaatste meteen een bestelling. Toen hij vertrok vergat hij te betalen, zoals een koning betaamt, maar daar werd hij meteen door de vrouw van de bakker op gewezen. Lodewijk Napoleon stond positief tegenover Nederland, en probeerde hoewel hij zelf natuurlijk Franstalig was, toch Nederlands te spreken. In Deventer zei hij per ongeluk "Ik, uw konijn" in plaats van "Ik, uw koning".

In de Tweede Wereldoorlog had de stad het zwaar te verduren, en is verschillende malen gebombardeerd. Het stadscentrum is echter grotendeels gespaard gebleven en heeft dan ook een uitstraling die veel Nederlandse steden verloren hebben tijdens deze oorlog.

Deventer heeft het oudste stenen huis en de oudste wetenschappelijke bibliotheek (Athenaeumbibliotheek) van Nederland.

Bezienswaardigheden

De stad Deventer kent een monumentaal stadscentrum met middelpunt de Brink, een marktplein.
Monumenten in de stad zijn:

Laat-gotische waag op de Brink, daterend uit 1528.

Laat-gotische Grote- of Lebuïnuskerk met romaanse (11e eeuwse) delen. De kerk bezit een toren en koepel (1612-1613) naar ontwerp van Hendrik de Keyser.

De gotische Sint Niklaas of Bergkerk met twee romaanse westtorens uit ca. 1200.

Broederenkerk uit de 14de eeuw.

Agnesklooster

Industrieel erfgoed Raambuurt

Festiviteiten

Jaarlijks wordt in augustus in Deventer de grootste boekenmarkt van Europa georganiseerd. In december is er het Dickens Festijn, waarbij een aantal van de oudste straten van de stad (en daarmee Nederland) in Victoriaanse stijl worden aangekleed. In 2004, de veertiende editie, trok dit evenement circa 135.000 bezoekers.

Overige jaarlijke activiteiten zijn het festival Op den Berghe (meestal op Hemelvaartsdag) en Deventer op stelten meestal begin juli.

Geboren in Deventer

Geert Groote (1340), grondlegger Moderne devotie (? 20 augustus 1384)

Jan Pieterszoon Sweelinck (mei 1562), componist (? 16 oktober 1621)

Rutger Jan Schimmelpenninck (31 oktober 1761), Raadspensionaris (? 15 februari 1825)

Albertus Jacobus Duymaer van Twist (20 februari 1809), politicus (? 3 december 1887)

Albertus van Delden (21 februari 1828), politicus (? 8 november 1898)

Gerrit Hendrik Kersten (6 augustus 1882), politicus, theoloog en predikant (? 6 september 1948)

Han Hollander (5 oktober 1886), sportverslaggever (? 9 juli 1943)

Han van Meegeren (10 oktober 1889) , schilder en meestervervalser (? 30 december 1947)

Jules Croiset (9 oktober 1937), acteur

Bert van Marwijk (19 mei 1952), voetballer en voetbaltrainer

Gertjan Verbeek (1 augustus 1962), voetballer en voetbaltrainer

Ron Dekker (30 juni 1966), zwemmer

Victor Brand (19 februari 1971), presentator

Paulien Huizinga (15 maart 1971), tv-presentatrice en schrijfster

Victor Sikora (11 april 1978), voetballer

Jacob Revius, dichter