Luchtfoto's / foto's Bovenkarspel

Informatie over
Bovenkarspel

Bovenkarspel is een dorp in de gemeente Stede Broec, in de Nederlandse provincie Noord-Holland. Het dorp heeft bijna 11.000 inwoners, maar de bebouwing van Bovenkarspel is vandaag de dag volledig samengesmolten met die van Grootebroek, zodat beide dorpen in feite één woonkern vormen. Het gemeentehuis van de gemeente Stede Broec alsmede beide treinstations van de gemeente liggen op het grondgebied van het oude Bovenkarspel.

Bovenkarspel was, tezamen met Broekerhaven, tot 1 januari 1979 een zelfstandige gemeente. Bovenkarspel maakt ook deel uit van de dorpenstad Stede Broek.

Bovenkarspel is internationaal bekend door de tot en met 1999 gehouden bloemenshow de Westfriese Flora. Daar was ook speciaal een treinstation voor aangelegd, deze halte bestaat nog steeds en is nog altijd station Bovenkarspel Flora geheten. Het andere treinstation ligt vlakbij Grootebroek en heet daarom Bovenkarspel-Grootebroek. Bij dat station ligt ook het gemeentehuis en het grote winkelcentrum Het Streekhof, dat een regionale functie heeft.

Ten noorden van het dorp ligt het natuur- en recreatiebos Het Streekbos, waar ook de natuurvereniging IVN zit van de afdeling Westfriesland.

Legionella

De in Nederland bekendste uitbraak van legionella was die tijdens de Westfriese Flora in Bovenkarspel in 1999. 200 mensen werden tijdens deze epidemie ziek, 32 overleden aan de gevolgen van Legionella. Waarschijnlijk waren er echter meer doden, maar deze patienten waren reeds begraven voordat de ziekte als zodanig herkend was. De oorzaak was een fonteinsysteem op de tentoonstelling.

Geschiedenis

Bovenkarspel is al een oude woonkern, het wordt reeds in 1193 genoemd, heeft dan 200 inwoners en de plaats zou dan ook al een kerk of parochie hebben. De plaats lag toen waarschijnlijk slechts als een lint aan de hoofdweg (nog altijd toepasselijk "Hoofdstraat" geheten). Dit omdat de bebouwing net als bij het naast gelegen Grootebroek, Lutjebroek en Hoogkarspel op een zandrug midden in moerasgebied lag. De plaatsen vielen toen onder de banne Broek.

Een echte ontginning van die moerassen begon in de 15e eeuw, toen vormde Bovenkarspel al een stede met het naburige Grootebroek. Het had die stadsrechten gekregen in 1364. In 1402 sloten Lutjebroek en Horn aan en een jaar later ook Hoogkarspel. Waarschijnlijk is de ontginning ook de reden dat er nooit stadsmuren zijn gebouwd voor Broek. Immers de woonkernen hadden nog veel gebied om te groeien. Dankzij de stadsrechten en de ontginningen groeide de plaats in grootte en belangrijkheid.

Zo zelfs dat men in 1415 toestemming kreeg voor een haven in het achterland van de stad, ten zuiden van Bovenkarspel bij de Zuiderzee. Maar door ruzie met de naastgelegen stad Enkhuizen duurde het tot 1449 voor men daadwerkelijk met de aanleg kon beginnen. De uiteindelijk ontstane haven kent zowel een buitenhaven als binnenhaven. Bij de haven groeide naast de gewone bedrijvigheid ook een woonkern, deze kern kreeg de naam van de haven: Broekerhaven. Lang werd het als eigen kern beschouwd en de woonkern viel ook buiten de stad.

Bij uit elkaar vallen de stad in diverse gemeenten werd Broekerhaven onderdeel van de gemeente Bovenkarspel en zelfs zo dat het onderdeel werd van het dorp Bovenkarspel. Broekerhaven bleef wel lang een wat losliggende buurt. Maar tegen het eind van de twintigste eeuw maakte de wijk Plan Zuid daar een einde aan, en sindsdien liggen de twee nagenoeg aan elkaar vastgebouwd. In 1979 is Bovenkarspel, samen met Broekerhaven, opgegaan in de gemeente Stede Broec.

Geboren in Bovenkarspel

Johannes Willebrands (4 september 1909), kardinaal-aartsbisschop van Utrecht en curiekardinaal