Luchtfoto's / foto's Helmond

Informatie over
Helmond

Helmond is een stad en gemeente in de provincie Noord-Brabant. De gemeente telt 85.615 inwoners (1 januari 2006, bron: CBS) en heeft een oppervlakte van 54,57 km² (waarvan 0,10 km² water). De gemeente Helmond maakt deel uit van het kaderwetgebied SRE en stedelijk netwerk BrabantStad. Helmond ligt aan de Zuid-Willemsvaart en de beek de Aa.

Kenmerkend voor de stad Helmond is het verleden van de textielindustrie. De straatnamen die op -wal eindigen duiden op de voormalige vestingstad Helmond, waar het veertiende eeuwse kasteel onderdeel van uitmaakte.

Verklaring van de naam Helmond

Hoe is nu de naam Helmond te verklaren? De naam kan gesplitst worden in 'Hel' en 'Mond'. 'Mond' kan worden uitgelegd als: een sterke, een veilige of beveiligde plaats. 'Hel' staat in verband met het werkwoord 'helen', dat verbergen, beschutten, betekent. Nu zijn er verschillende betekenissen van Hel.

Hel betekent laaggelegen. Zoals hierboven vermeld betekent 'Mond' versterkte plaats. De oude burcht heeft waarschijnlijk Helmond geheten en deze naam is wellicht overgegaan op de nederzetting die is uitgegroeid tot stad. Uit 'Helmond' is ook 'Helm' af te leiden die weer terug te vinden is in het wapen van Helmond.

Volgens historische bronnen en de gemeente Helmond stelt de helm de (versterkte) stad Helmond voor. En werd voor het eerst gebruikt op een zegel uit 1241. Oorspronkelijk was het een middeleeuwse pothelm. Deze is later aangepast aan de mode en is nu een toernooihelm. De eikentakjes symboliseren de Vrijheid. Het vogeltje in de takjes is een middeleeuwse versiering en heeft geen enkele betekenis.

Geschiedenis van Helmond

Helmond wordt in 1179 voor het eerst genoemd in een bulle van Paus Alexander III. Het is wel duidelijk dat Helmond al reeds voor die tijd bestaan heeft. Het gebied is eigendom van Willem van Horne. Hertog Hendrik I koopt de heerlijkheid in 1220. Zijn dochter, Maria van Brabant, woont enige tijd in de oude burcht, 't Oude Huys en sticht het Abdij van Binderen. Hierdoor werd het landbouwarsenaal van het stadje vergroot. Rond 1232 krijgt Helmond stadsrechten en in 1376 marktrechten. Rond 1350 start Jan van Berlaer met de bouw van het huidige kasteel. Behalve het kasteel worden ook de stadwallen en een bescheiden gracht aangelegd.

In de eerste helft van de 15de eeuw kent Helmond een grote economische groei en krijgt de titel Hoofdstad van Peelland. De 80-jarige oorlog laat diepe sporen achter in Helmond. De textielindustrie loopt zware klappen op, maar dankzij de contacten met Haarlem blijft de linnennijverheid bestaan.

In 1648 loopt de 80-jarige oorlog ten einde en wordt de stad onderdeel van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Helmond vervalt in een diep economisch dal, er groeit zelfs gras op de markt. In 1781 koopt muntmeester en koopman Carel Frederik Wesselman de heerlijkheid Helmond met het kasteel Helmond van de familie Van Arberg. Wesselman (waarvan de zoon in 1841 in de adelstand werd verheven) gaat ook daadwerkelijk, in tegenstelling tot zijn voorgangers, het kasteel bewonen en maakt werk van zijn heerlijkheid. Het verlies van een groot deel van zijn heerlijke rechten, in 1798, probeert hij te compenseren door een actieve landbouwpolitiek en door de nijverheid te stimuleren. De textiel maakt in die periode juist een geslaagde ontwikkeling naar een gediversificeerde, zelfstandige nijverheid door, compleet met ververijen, drukkerijen en de omschakeling naar gemengd linnen/katoenen stoffen. Deze ontwikkeling wordt verder gestimuleerd door de aanleg van de Zuid-Willemsvaart (1823-1826), die voor een opbloei van de stad staat.

Naast de weverij en de bijbehorende garenververijen en -blekerijen komen ook andere takken van de textielnijverheid tot ontwikkeling. Vooral de deelname van de Amsterdamse familie Van Vlissingen in de plaatselijke katoendrukkerij van Sutorius is van belang. Het bedrijf van P.F. van Vlissingen & Co. groeit in de tweede helft van de 19de eeuw uit tot de grootste katoendrukkerij in Nederland. Daarnaast ontstaan er drie belangrijke turksroodververijen (waaronder Carp). Vanaf 1866 mechaniseren de weverijen in vrij snel tempo: in 1900 is er geen thuiswever meer in de stad. Deze mechanisering staat voor een deel ook in verband met de komst van een nieuwe infrastructuur: in 1866 krijgt Helmond een eigen station aan de spoorlijn Eindhoven-Helmond-Venlo. Metaal-en textielindustrie floreert tot de jaren 30 van de 20ste eeuw. Bedrijven zoals de Edah, Begemann en Van Thiel vestigen zich in de stad. De wereldwijde recessie zorgt ook voor malaise in Helmond.

Na de Duitse bezetting klimt Helmond weer uit een diep dal en de welvaart groeit. Annexaties van omliggende gebieden volgen in 1968. In deze periode krijgt de conjuctuurgevoelige industrie van Helmond zware klappen. Mede hierdoor wordt Helmond in 1976 toegewezen als groeistad. Helmond grijpt deze kans met beide handen aan en ontgroeit uiteindelijk de slechte naam van stad en presenteert zich als een frisse en dynamische stad. Nieuwe bedrijven en nieuwe spraakmakende bouwprojecten zorgen hiervoor. Zo bouwde Helmond ook vanaf 1989 aan haar eigen automerk Max (automerk). Eind 1999 verwelkomde Helmond haar 80.000ste inwoner. Naar alle waarschijnlijk zal een kleine 30 jaar later de 110.000ste inwoner het levenslicht in deze stad zien.

Stadsdelen

Brandevoort

Brouwhuis

Dierdonk

Helmond Centrum (officieel: Binnenstad)

Helmond Noord

Helmond Oost

Helmond West

Rijpelberg

Stiphout

't Hout

Warande

Helmond Suytkade

Verkeer en vervoer

Helmond is niet direct op het autosnelwegennet aangesloten. De plaats is per auto bereikbaar via de A270/N270 en N279. Ook is het goed mogelijk om de stad aan de zuidkant vanaf de A67 via de N612 te bereiken.

De stad Helmond is gelegen aan de spoorlijn Eindhoven - Venlo. De stad is maar liefst drie stations aan deze spoorlijn rijk: station Helmond, station Helmond 't Hout en station Helmond Brouwhuis. Er staat zelfs een vierde station op de planning voor 2007: station Helmond Brandevoort.

Annexaties

De gemeente Helmond heeft al verschillende keren buurgemeenten proberen te annexeren. In de jaren zestig lukte dit nog met de gemeente Stiphout en een deel van de gemeente Mierlo (de kern Mierlo-Hout, tegenwoordig 't Hout). In de jaren negentig wilde de gemeente de noordelijke buurgemeente Aarle-Rixtel annexeren. Dit leidde tot hevig verzet in het landelijke kerkdorp. Met de slogan 'Ale blie!' ('Aarle-Rixtel blijft!') wilde zij hun zelfstandigheid behouden. Uiteindelijk is het kerkdorp opgegaan in de nieuwe gemeente Laarbeek en werd dus geen onderdeel van Helmond. De gemeente Helmond richtte nu haar ogen opnieuw op de zuidwestelijke buurgemeente Mierlo. Maar ook de Mierlonaren waren de Helmonders dit keer te snel af. Een klein deel van Mierlo werd uiteindelijk geannexeerd door Helmond voor de verdere bouw van het nieuwe stadsdeel Brandevoort. Het andere deel van Mierlo, dat de gehele kern Mierlo omvatte met ruim 10.000 inwoners, ging in 2004 samen met Geldrop op in de nieuwe gemeente Geldrop-Mierlo.

Bezienswaardigheden

Berkendonk, recreatieplas in Helmond;

Kasteel Helmond, onderdeel van het gemeentemuseum

Kubuswoningen, ontworpen door Piet Blom;

Theater 't Speelhuis, opgebouwd uit 37 kubussen en omringd door 18 kubuswoningen;

Warande Park (vroegere Peapark) bij de Helmondse Goudkust (Aarle-Rixtelseweg);

Robustelly-Smits orgel in de Sint-Lambertuskerk (1772/1862, afkomstig uit de abdij van Averbode);

Kapel van Binderen en de toegangspoort van voormalig Abdij van Binderen;

Huis met de Luts;

Onze Lieve Vrouwe Kerk, Wilhelminalaan;

Ketsegängske.

Zetelverdeling gemeenteraad

PvdA 9 zetels

CDA 8 zetels

VVD 4 zetels

SDH-OH 4 zetels

SP 4 zetels

Helmondse Belangen 2 zetels

Helder Helmond 2 zetels

Helmondse Seniorenpartij 1 zetel

Helmond Aktief 1 zetel

GroenLinks 1 zetel

D66 1 zetel

Geboren in Helmond

Piet de Wit (textielbaron)

Matthijs Vermeulen (8 februari 1888), componist

Hein Fentener van Vlissingen (1921 - 21 augustus 1994)

Frans-Joseph van Thiel (19 december 1906 - 2 juni 1993), politicus

Hans Gruijters (30 juni 1931 - 17 april 2005), politicus

Hein Verbruggen (21 juni 1941), sportbestuurder

Gerard van de Kerkhof (21 mei 1943), voetballer

Michel Jager (18 augustus 1944), burgemeester en politicus

Willy van der Kuijlen (6 december 1946), voetballer

Lisette Sevens (29 juni 1949), hockeyinternational

Willy van de Kerkhof (16 september 1951), voetballer

René van de Kerkhof (16 september 1951), voetballer

Fieke Boekhorst (18 december 1957), hockeyinternational

Harry van Bommel (24 juni 1962), SP-politicus

Berry van Aerle (8 december 1962), voetballer

Erica van den Heuvel (12 juni 1966), badmintonster

Wilfred Bouma (15 juni 1978), voetballer

Judith Meulendijks (26 september 1978), badmintonster

(zie ook: Helmonder)