Luchtfoto's / foto's Geffen

Informatie over
Geffen

Geffen is een dorp tussen Oss en 's-Hertogenbosch. Tot 1993 was het een zelfstandige gemeente, maar werd daarna samengevoegd met Nuland en Vinkel om samen de gemeente Maasdonk te vormen. Geffen had per 1 januari 2005 4.567 inwoners, en is daarmee het grootste dorp binnen de gemeente. Om deze reden staat het gemeentehuis van de gemeente Maasdonk in Geffen.

Archeologische vondsten hebben bewezen dat het gebied rond Geffen al sinds de steentijd is bewoond (2000 jaar voor Christus).
De exacte stichtingsdatum van Geffen is onbekend. Waarschijnlijk is het dorp ontstaan doordat wat boerderijen dicht bij elkaar werden gebouwd. Op 1 oktober 1246 wordt Geffen voor het eerst genoemd in officiële documenten. In dat jaar had een zekere Boschenaar land te leen "te Geffene". In die tijd waren er veel benamingen voor Geffen. Ghiffen en Gheneffen zijn daar twee van. Gheneffen is waarschijnlijk afgeleid van "gen" + "effa", wat betekent "aan de waterkant". In 1298 wordt Geffen voor het eerst officieel als plaatsnaam genoemd. Hertog Jan II van Brabant verleent in dat jaar de rechten om grond te gebruiken voor veeteelt en turfwinning.

In de eeuwen hierna vormt Geffen een heerlijkheid. De Heer van Geffen resideerde in het Kasteel van Geffen dat dichtbij Nuland was gevestigd. Dit kasteel is geheel verwoest tijdens de Franse inval aan het einde van de 18e eeuw. Tegenwoordig bestaat alleen de slotgracht nog.

De Kerk

Rond 1450 is de toren gebouwd van de imposante gotische Maria Magdalena Kerk. Vele branden en overstromingen hebben dit kerkgebouw in de loop der tijden geteisterd. Toen Karel van Gelder in 1487 een deel van Geffen in brand stak werd ook het kerkgebouw grotendeels verwoest. In 1648 kwamen de Hervormde Hollanders in bezit van Brabant en dus ook van van Geffen. Vanaf toen was het uitoefenen van het katholieke geloof verboden.

Na de 18e eeuw

In 1813 vond in de gemeente een gevecht plaats tussen Pruisische troepen en het Franse garnizoen van Grave, waarbij enkele soldaten sneuvelden.
Een doorbraak van de dijk die het water, dat vanwege de Beerse overlaat ten zuiden van de Maas stroomde, moest tegenhouden, zorgde er in december 1833 voor dat de gehele gemeente onder water kwam te staan.
In 1865 heeft Geffen ongeveer 1.200 inwoners. Het is weinig ontwikkeld en de meeste mensen wonen in boerderijen. Geplande en specifiek gebouwde woonwijken bestaan dus niet. Bebouwing beperkt zich sowieso tot huizen en boerderijen langs lange onverharde wegen. Een soort lintbebouwing dus. De mensen werkten dan ook voornamelijk als boeren op het land. Dit gebeurde voornamelijk op de uitgestrekte polder ten noorden van Geffen, toentertijd gekenmerkt door strookverkaveling. Voorzieningen waren uiteraard ook beperkt. Er waren er wat andere basale voorzieningen. Zo was er een bakker, een dorpspomp, een café en natuurlijk een brouwerij. Zoals al gezegd bestond de ?infrastructuur? voornamelijk uit onverharde wegen. Wel liep er ten zuiden van Geffen een oude verharde, Napoleontische weg van ?s- Hertogenbosch naar Nijmegen. Op die weg werd door de Geffenaren ook tol geheven. Het wegrestaurant langs de A59, ?De Geffense Barrière? herinnert ons nog steeds aan deze bezigheden. Ook strekte zich in die tijd een natuurgebied uit van Geffen naar Heesch. Hier heeft de vroege Geffenaar zich vast gerecreëerd. Voor echte recreatie werd waarschijnlijk uitgeweken naar Den Bosch.
Rond 1875 is de molen De Vlijt (Geffen) uit Boxtel overgeplaatst naar de Groenstraat te Geffen.

In 1895 schijnt er weinig veranderd te zijn. De dorpskern is meer geconcentreerd en iets groter geworden. Daarnaast is er meer verscheidenheid aan banen gecreëerd. Zo is er een marechausseekazerne gebouwd aan de rand van het dorp. Daarbij konden veel voormalig boeren nu naar Oss om in de margarinefabrieken te gaan werken. Oss was in de tussentijd gegroeid door de margarineproductie en ?handel. Deze was hier gecreëerd door de Geffenaar Simon van den Bergh, die hiermee een van de grondleggers van Unilever was. Ook is er in 1895 sprake van een spoorlijn langs de noordkant van Geffen. Ook een station werd gebouwd en er stopte regelmatig treinen in het dorp. Ook is er nu een verharde weg door het dorp die leidt naar de ?snelweg? tussen Den Bosch en Nijmegen. Landbouw is weinig veranderd; nog steeds de typische strookverkaveling. Ook is er nog steeds nog maar weinig recreatie in deze streek te vinden. De natuur weet zichzelf te handhaven; weinig veranderingen.

De Tweede Wereldoorlog

Geffen heeft weinig te lijden onder de Duitse bezetting. Er worden enkele Duitse soldaten gevestigd, maar gevechten hebben zich nooit in het dorp afgespeeld.
In oktober 1944 werd een poging ondernomen om de kerktoren met explosieven op te blazen. Dit mislukte echter. Het dak met de gewelven van de rechter zijbeuk en een gedeelte van de trappentoren werden wel vernield. De open ruimte werd aanvankelijk met stro gedicht. Bij deze ramp werd ook het orgel totaal vernield. Met Kerstmis 1944 luidde wederom de grote klok - door de Duitsers in januari 1943 gevorderd en met de hulp der Canadezen weer uit Tilburg teruggehaald. Met Pasen 1948 was de kerk weer hersteld, alleen het gewelf van de vernielde zijbeuk bleef wit. Er werd in het portaal een gedachtenisraam geplaatst als herinnering aan de bevrijding.

Na de Tweede Wereldoorlog

Rond 1956 worden de eerste stappen gemaakt om geplande wijken te bouwen. Richting het zuiden wordt een reeks typische jaren ?50-huizen gebouwd. Bovendien gaan steeds meer mensen langs de doorgaande wegen in het gebiedje wonen. Vooral de weg richting de weg tussen 's-Hertogenbosch en Nijmegen (de Papendijk) is populair. Ook zijn nu alle wegen in het dorp gewoon verhard. Alleen verlaten polderwegen zullen nu nog onverhard zijn. Het station Geffen is echter verdwenen. Blijkbaar vonden de NS het niet meer nodig deze halte te handhaven en het stationsgebouw is dan ook geheel verdwenen. De binnenpolder van Geffen (ten oosten van Geffen) is al grotendeels gecultiveerd. In het noordoosten begint Oss zich als een echte stad te ontwikkelen. Voorzieningen en recreatie dienen dan ook in deze richting gezocht te worden.

Sinds die tijd is er veel veranderd in Geffen. In alle richtingen zijn er woonwijken bijgebouwd behalve richting het noorden. Blijkbaar is er bewust voor gekozen om niet boven de spoordijk te bouwen. Dit kan zijn omdat de polder ten noorden van Geffen gevoelig is vanwege overstromingen, maar ook de barrièrewerking van zo?n spoorweg kan de doorslag hebben gegeven. Ook zijn er bedrijventerreinen aangelegd. Het grootste aan de zuidkant, richting de in de tussentijd aangelegde A50, en een kleinere richting Oss. Door het stijgende inwonersaantal is het aantal winkels toegenomen. Mede hierdoor is het dorpscentrum + het gemeentehuis naar het zuiden verplaatst. Dit omdat het centrum eerst aan de spoorlijn lag en het sinds de uitbreidingen erg decentraal is gelegen. De landbouw heeft zich geëvolueerd in de tussentijd. Er is overgestapt naar een moderne blokverkaveling. Dit zal zeker geholpen hebben om het boeren efficiënter te maken. Het natuurgebied in het oosten is sterk verkleind. Het doortrekken van de A50 naar Oss is dwars door dit gebied heen gegaan. De Heesche kant van de snelweg werd al gauw gebruikt als bedrijventerrein. Ook aan de Geffense kant werd geprofiteerd van het natuurgebied. Er werd namelijk zand gewonnen. Later werd dit minder lucratief maar bleef er wel een gat over. Er werd toen besloten om de kuil vol te laten lopen met water. Zo werd ?de Geffense Plas? geboren. Dit recreatiegebied bestaat uit de plas, waar kan worden gezwommen, en de omringende bossen.

Tegenwoordig

Tegenwoordig is Geffen een bruisend en toekomstgericht dorp van tegen de 5.000 inwoners. In 1998 werd met grootse evenementen het 700-jarig bestaan van het dorp gevierd.
Ook wordt elk jaar de lokale braderie "Effe noar Geffe" gehouden. Deze braderie is bekend in heel Oost-Brabant. Elk jaar groeit het bezoekersaantal gestaag en in 2004 konden 35.000 bezoekers worden verwelkomd. Een annexatie van het dorp door het nabijgelegen Oss behoort tot de mogelijkheden.