Luchtfoto's / foto's Eygelshoven

Informatie over
Eygelshoven

Eygelshoven (Limburgs: Egelze) is een dorp in het zuidoosten van de provincie Limburg (Nederland) en behoort tot de gemeente Kerkrade. Tot 1981 vormde het een zelfstandige gemeente. Het aantal inwoners van de kern telde in 2005 ongeveer 2240, inclusief omliggende buurten was dat ruim 8400.

Ondanks dat de plaats in een zeer verstedelijkt gebied is gelegen heeft het toch een dorps karakter weten te behouden, het heeft vooral naamsbekendheid gekregen door de grote weekmarkt, die er op zaterdag plaatsvindt. De markt trekt mensen aan van ver buiten de regio. Door twee straten met lintbebouwing is de bebouwing van Eygelshoven aaneengesloten met die van Kerkrade en Haanrade, verschillende bossen vormen een natuurlijke grens tussen de woonplaatsen. Het dorp ligt aan de noordelijke zijde van Kerkrade en vlak tegen de Duitse grens, die hier gevormd wordt door de rivier de Worm. Het Wormdal is een bosrijk natuurgebied. Een ander natuurgebied bij Eygelshoven is de Groene Long, een uitgestrekte groene vallei met een aantal vijvers die samen de Cranenweyer worden genoemd.

Geschiedenis

Het dorp wordt in 1131 voor het eerst officieel vermeld als Eigelsowen in de Annales Rodenses, een kroniek van de abdij Kloosterrade (Rolduc). Verschillende Romeinse vondsten hebben verder aangetoond dat het gebied reeds aan het begin van de jaartelling bewoond is geweest.

Van oorsprong is Eygelshoven een kleine gemeente en een klein dorp waarin landbouw het hoofdmiddel van bestaan was. In 1870 voerden de uit Herzogenrath afkomstige molenaar Anton Wackers en zijn zwager Gustav Schümmer proefboringen uit naar steenkool bij het plaatsje, al eerder werd er Carboongesteente aangetroffen. Hierdoor ontstond de particuliere mijn Laura & Vereeniging, de mijn was vernoemd naar Wackers' echtgenote. In 1901 werd de eerste schacht aangelegd, het jaar daarna een tweede. Al snel werd duidelijk dat de Feldbiss-breuk een obstakel vormde voor de mijn om het gebied ten noorden van het dorp te ontginnen, daardoor kwam in dit gebied een tweede particuliere mijn tot stond, de Julia, die in 1926 in productie ging.

De mijnen vereisten veel arbeidskrachten, deze werden uit het hele land en uit Oost-Europa gehaald en zorgden voor een explosieve stijging van de bevolking in de streek waardoor het dorp in razend tempo groeide. In de eerste helft van de 20e eeuw is het aantal inwoners van Eygelshoven vertienvoudigd. Aanvankelijk werden de mijnwerkers ondergebracht in 'kolonies' buiten de dorpen, maar raakten in de loop der tijd steeds meer met elkaar versmolten. De sluiting van de mijnen zorgde dan ook voor een grote klap, een groot deel van de bevolking kwam hierdoor zonder werk te zitten. Van de twee werd de Laura als eerste gesloten in 1968, de Julia in 1974, en daarmee tevens de allerlaatste steenkolenmijn van Nederland. Het terrein van de Julia is thans ingericht als een industrieterrein, de Laura als woonbuurt.

De voormalige gemeente Eygelshoven werd als gevolg van gemeentelijke herindeling in 1982 opgeheven en kwam grotendeels bij de nieuwe gemeente Kerkrade (enkele hectares bij de nieuwe gemeente Landgraaf). Destijds was het in de regio een tendens om kleinere aaneengegroeide woonplaatsen in te delen als wijken van een stad. Zo geschiedde het ook in Eygelshoven, dat na de gemeentelijke herindeling met omliggende buurten de wijk Kerkrade-Noord vormde. Vanaf 2005 verschijnen er echter weer nieuwe officiële blauwe plaatsnaamborden bij de invalswegen van het dorp.

De Hopel

Eygelshoven ligt langs de spoorlijn Heerlen - Herzogenrath en langs het later aangelegde Miljoenenlijntje, die net ten westen van het dorp van de eerstgenoemde lijn aftakt. Langs het Miljoenenlijntje heeft het dorp een halte, die echter een flink eind buiten het centrum ligt in tegenstelling tot de andere spoorlijn, die vlak langs het centrum loopt. Er bestaat dan ook wens en idee voor een nieuw station aan de andere lijn. In het verleden lag er nabij het dorp al een halte langs, het station Kerkrade-Rolduc, maar werd in 1953 definitief gesloten. Het huidige station droeg tot 1966 de naam Hopel, omdat het bij de Hopel ligt, wat van oorsprong geen buurt van Eygelshoven is en nooit bij de gemeente heeft gehoord, maar een gehucht was van Kerkrade.

Het gehucht was een mijnwerkerskolonie, het lag zeer geïsoleerd ten opzichte van het centrum van Kerkrade en de inwoners behoorden dan ook zowel op kerkelijk als op maatschappelijk gebied bij het nabijgelegen Eygelshoven. De wens voor een grenswijziging heeft altijd bestaan en werd door de Hopelaren flink bepleit, hoewel het nooit heeft plaatsgevonden. De originele kolonie uit het jaar 1906 wordt gekenmerkt door markante wit geschilderde arbeiderswoningen met rode daken. Na de mijnsluiting raakten deze in verval, maar zijn in de jaren '80 van de vorige eeuw geheel gerenoveerd en vormen heden ten dage een historisch monument. De Hopel is in het begin van de jaren '60 fors uitgebreid met nieuwe woningen, medio jaren '70 nogmaals en is inmiddels met Eygelshoven aaneengegroeid en wordt thans als een buurt beschouwd. De huizen die er al voor de kolonie stonden zijn fysiek afgescheiden door het Miljoenenlijntje en de later parallel aangelegde autoweg N299. Deze liggen thans op grondgebied van de gemeente Landgraaf en vormen daar een buurtschap.

Kerken

Er staan in het centrum van Eygelshoven twee kerken. De oudste van deze, het Kleine Kerkje, heeft delen die waarschijnlijk uit de 11e eeuw dateren en is één van de oudste godshuizen van het Bisdom Roermond. Het kerkje is gebouwd op een kerkheuvel tegenover het marktplein en was gewijd aan de heilige Johannes de Doper. Door de explosieve bevolkingstoename gedurende de mijnperiode werd de bouw van een nieuwe grotere kerk genoodzaakt. Naar een ontwerp van de architecten Alphons Boosten en Jos Ritzen werd daarom in 1922 de nieuwe Johanneskerk gebouwd. In 1957 werd er nog een derde kerk gebouwd tussen de Hopel en het Kommerveld, de Pastoor van Arskerk. Deze laatste werd in 1993 gesloten en een jaar later afgebroken doordat deze overbodig raakte.

Geboren in Eygelshoven

Laurens Bisscheroux (1934), architect en kunstenaar (? 1997)

Roger Braun (1972), kunstschilder