Luchtfoto's / foto's Warfhuizen

Informatie over
Warfhuizen

Warfhuizen (Gronings: Waarfhoezen) is een dorp in het noorden van de provincie Groningen. Het ligt in de aloude landstreek de Marne, tegenwoordig ook de naam van de gemeente. Vroeger behoorde Warfhuizen tot de gemeente Leens.

Warfhuizen bestaat uit twee kernen op twee wierden, een grote waarop de kerk en de eigenlijke dorpskern gelegen zijn, en een kleinere die Burum genoemd wordt.

Vroeger was Warfhuizen een redelijk groot dorp met verschillende winkels en kroegen, maar door de leegloop van de streek sinds het begin van de twintigste eeuw telt het dorp anno 2004 nog maar 284 inwoners.

De landschapsfotograaf Hans Sas heeft er zijn atelier en galerie "l'Heritage." Hij werd vooral bekend door zijn foto´s van de Wadden.


De kerk van de heilige Liudger stamt oorspronkelijk uit de dertiende eeuw, maar is in 1858 vervangen door het huidige gebouw in waterstaatstijl. Na vierhonderd jaar in protestantse handen te zijn geweest, is het gebouw sinds 2001 veranderd in een Rooms-Katholieke kluizenarij (Onze Lieve Vrouwe van de Besloten Tuin). De broeder die er woont zingt er acht keer per dag de oude monastieke getijden. De torenklok uit de dertiende eeuw is de oudste van Noord-Nederland en één van de oudste van Nederland. Het orgel is gebouwd in 1910, maar bestaat voor het grootste gedeelte uit 17e en 18e eeuwse registers. Het beeld van de moeder van smarten (de wenende Maria onder het kruis) dat er vereerd wordt is het enige voorbeeld in Nederland van een Sevillaans processiebeeld. (De processies die in Sevilla tijdens de goede week worden gehouden worden gekenmerkt door beelden in een heel eigen, zeer emotionele, variant van de barok). Het beeld in Warfhuizen is gemaakt door de in Spanje zeer bekende beeldhouwer Miguel Bejarano Moreno.


Warfhuizen had vroeger twee borgen, waarvan de Gaykingaborg de oudste was. Dit huis, dat rond 1280 werd gebouwd, raakte betrokken bij de tachtigjarige oorlog. De Gaykingaborg (ook wel eens "Huis ter borgh" genoemd), raakte vanaf 1717 in verval. Van de restanten werd in 1789 een boerderij gebouwd.

De rol van de Gaykingaborg als kasteel van Warfhuizen werd overgenomen door de Lulemaborg. Deze borg werd enkele decennia vóór het verval van Gaykinga gebouwd, ze wordt het eerst vermeld in 1654. De borg was in de loop van de geschiedenis in handen van de families Lulema, Clant, van Ewsum en uiteindelijk van Asbeck. (Naar deze laatste baron is de "hoofdstraat" van Warfhuizen genoemd.) Al deze bewoners hadden gemeen dat ze, ook na de reductie, stijfkoppig Katholiek bleven. Jonker Titus van Ewsum werd zelfs aangeklaagd omdat hij een pagina uit de Heidelbergse Catechismus van één van zijn dienstboden had gescheurd. Op deze pagina werd de Rooms-Katholieke heilige Mis als een "vervloekte afgoderij betiteld. Jonker Titus ontsnapte alleen aan een astronomisch hoge boete door te overlijden.


De katholieke bewoners van de Lulemaborg stichtten een schuilkerk op hun land naast het dorp Wehe. Dit stuk land heette "den Hoorn," en uit de nederzetting bij die schuilkerk ontwikkelde zich het dorp den Hoorn, dat tegenwoordig aan (het protestantse) Wehe is vastgegroeid. Zo is het huidige dorp Wehe-den Hoorn ontstaan.

Ten oosten van het Warfhuizen ligt het riviertje de Kromme Raken, dat een onderdeel is van het stelsel van kleine waterwegen dat in Noord-Groningen "het marengebied" wordt genoemd. De maren zijn bij toeristen populair vanwege de mogelijkheden om er te kanoën.

Ten noordoosten van Warfhuizen ligt een verwilderde appelboomgaard die abelstok genoemd is naar de Abelstokstertil en het bijbehorende verhaal.