Informatie over
Veenklooster
Veenklooster (Fries:
Feankleaster), 110 inwoners, is een Fries streekdorp in de gemeente Kollumerland en Nieuwkruisland. Het dorp is een typisch brinkdorp, met een grote wijde brink, waaromheen de vier belangrijkste bezienswaardigheden en het beschermde dorpsgezicht te zien vallen.
De vijf bezienswaardigheden van het dorp zijn:
Landgoed Fogelsanghstate: een groot negentiende-eeuws landhuis met een speelgoedmuseum, koetshuis en een wandelpark aangelegd door architect L.P. Roodbaard.
It Lytse Slot: een galerie en theeschenkerij
Agrarisch museum De Brink
Informatiecentrum De Munnik over dorp en omgeving
De Kuiperij, thans galerie en expositieruimte
Historie
Het dorp heeft nooit een kerk gehad, maar de ontwikkeling hangt wel samen met de stichting van een klooster. Het is ontstaan bij een kruising van wegen van en naar Kollum, Oudwoude, Kollumerzwaag, Buitenpost en Twijzel. In de 11de of 12 de eeuw is het gebied in cultuur gebracht. In de 13e eeuw stichtten de premonstratenzers er vanuit Dokkum het vrouwenklooster De Olijfberg, waarvan de eerste vermelding in 1287 bekend is en waarvan het grondbezit dankzij legaten groeide tot ongeveer 245 hectare. Het klooster is in 1579 verlaten en in 1644 kwamen de restanten van de gebouwen en de landerijen in het bezit van de familie Van Fogelsangh.
Rondom en achter de state ligt één van de meest uitgestrekte parken van Friesland. In de 18e eeuw had het een barokaanleg. L.P. Roodbaard heeft er in de eerste helft van de 19e eeuw in verschillende fasen een landschapspark van gemaakt met afwisselend parkachtig en bosachtig karakter. Er zijn allerlei verrassingen te vinden: driewegsbruggetje, ijskelder, kluizenarij, een zeer hoge heuvel met grote theekoepel bij een ruim hertenkamp. Vooral de vijverpartij is fascinerend.
Van 1921 tot 1938 was er bovendien een stopplaats Veenklooster- Twijzel aan de spoorlijn Groningen- Leeuwarden.