Luchtfoto's / foto's 's-gravenhage

Informatie over
's-gravenhage

Den Haag of 's-Gravenhage is de hoofdstad van de Nederlandse provincie Zuid-Holland. Met ongeveer 476.000 inwoners is het de derde stad van het land. Het is tevens de regeringszetel van Nederland, dus de zetel (of residentie) van de regering en het parlement met de koningin (of het staatshoofd), maar niet de hoofdstad van Nederland, want dat is Amsterdam. De gemeente Den Haag maakt ook deel uit van het kaderwetgebied Haaglanden.

Naam

Vanouds werd voor de plaats de naam Die Haghe of Den Hag(h)e gebruikt. Vanaf 1602/1603 gebruikte het stadsbestuur officieel de naam 's-Gravenhage, die als deftiger werd beschouwd.
Sinds 1990 gebruikt de gemeente consequent de naam Den Haag (in plaats van 's-Gravenhage), ook al vanwege de internationalisering van de hofstad, haar huidige recent verworven status van juridische hoofdstad van de wereld (IGH; VN-ISH), en tevens om aan te sluiten bij buitenlandse benamingen als The Hague in het Engels, La Haye in het Frans, (Den) Haag in het Duits, Haag in het Deens en La Haya in het Spaans. In 1990 werd een voorstel om de naam officieel in Den Haag te veranderen echter afgewezen.

Geschiedenis

Den Haag bestaat sinds 1230, toen graaf Floris IV van Holland op de plek waar reeds een hofstede stond van Vrouwe Meilindis van Wassenaer een bescheiden kasteel bouwde. In 1248 liet graaf Willem II, tevens Rooms Koning geworden, een meer passend kasteel bouwen aan het duinmeer, de huidige Hofvijver. Zijn zoon Floris V zorgde er na Willems vroegtijdige dood voor dat de Ridderzaal voltooid werd. Ze was voorzien van verguld dak en torenspitsen.

De Ridderzaal en het Binnenhof werden versterkt, maar het dorp eromheen kreeg nooit stadsrechten, al bleef Den Haag residentie van de graven van Holland en hun opvolgers. Den Haag kon groeien als compromis tussen de Hollandse steden, maar diezelfde steden zorgden ervoor dat Den Haag geen vestingstad werd.

In 1528 werd het niet door wallen en singels beschermde Den Haag geplunderd door de Gelderse veldheer Maarten van Rossum, die een groot deel van de nederzetting buiten het gravelijk kasteel platbrandde.

Ook tijdens de beginjaren van de Tachtigjarige Oorlog werd Den Haag genadeloos geplunderd en raakte het nagenoeg ontvolkt. De stad was het Spaanse hoofdkwartier tijdens het beleg van Leiden.

Al zeker sinds circa 1400 telde Den Haag enkele duizenden inwoners, waardoor het in feite eerder een stad dan een dorp was. Een stad placht in die tijd echter een zeer verregaande mate van zelfbestuur te hebben en de graven van Holland (en later hun opvolgers, de hertogen van Bourgondië en de Habsburgers) verkozen het om het in hun eigen residentie zelf voor het zeggen te hebben. Vanaf 1581 zette de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden deze praktijk voort, omdat Den Haag de plaats was waar het hoogste regeringsorgaan, de Staten-Generaal, resideerde.

Ook was het stadhouderlijk hof daar gevestigd. Aanvankelijk had het er in de jaren 1580 nog om gespannen of het verwoeste Den Haag weer zou worden opgebouwd; de machtige stad Delft wilde in haar directe omgeving de opkomst van een gevaarlijke rivaal liever verhinderen, mede omdat de stad Delft wenste dat de Staten-Generaal zich blijvend in Delft zou vestigen. Uiteindelijk werd toch tot wederopbouw besloten, en de Staten-Generaal bleven in Den Haag gevestigd.

In 1622 telde Den Haag 16.000 inwoners. In de 17e eeuw werd Den Haag omgeven door grachten, die door stadhouder prins Maurits als aanzet tot volledige vestingwerken waren aangelegd, maar van de geplande echte verdedigingswerken kwam verder niets. Aan het eind van de 18e eeuw was het bevolkingsaantal opgeklommen tot ongeveer 40.000, waarmee dit "dorp" de op twee na grootste nederzetting van Nederland was geworden (na Amsterdam en Rotterdam). Door de aanwezigheid van het stadhouderlijk Hof, de Staten-Generaal en buitenlandse diplomaten en (buitenlandse) adel had Den Haag een veel aristocratischer karakter dan de meeste andere Nederlandse steden. Er was een groot contrast tussen de aristocratische wijk rondom het Binnenhof en Voorhout en de meer volkse delen van het "dorp".

Pas in 1806, onder Frans bewind, kreeg Den Haag zijn stadsrechten, maar in die tijd was een vestingmuur eerder een keurslijf dan een voordeel: Den Haag bleef zonder omwalling en kon zich op ruime schaal uitbreiden. Na 1850 begon de stad zich uit te breiden buiten de 17e eeuwse grachtengordel. Het inwonertal was toen ruim 70.000. Omstreeks 1870 zou het aantal van 100.000 worden gehaald, en rond 1900, in de fin du siècle-tijd van Louis Couperus, telde de stad ongeveer 200.000 inwoners. Ten zuiden van de oude binnenstad ontstonden toen dichtbevolkte arbeiderswijken (Laakkwartier, Schilderswijk, enz.), terwijl tegen de duinkant nieuwe wijken voor de meer gefortuneerde burgers gebouwd werden (Statenkwartier, Duinoord, Archipelbuurt, enz.). In die tijd speelde Den Haag ook in kunstzinnig opzicht een belangrijke rol vanwege de schilders van de Haagse School.

In 1899 vond in Den Haag de Eerste Haagse Vredesconferentie plaats, die leidde tot de oprichting van het Internationaal Hof van Arbitrage, dat in Den Haag gevestigd werd. De Amerikaanse staalmagnaat Andrew Carnegie schonk een bedrag van $ 1.500.000 voor de bouw van het Vredespaleis (gebouwd tussen 1907 en 1913), waarin dit Hof zou zetelen. Tevens werd later ook het Internationaal Gerechtshof in het Vredespaleis gevestigd.

Tegen het eind van de Tweede Wereldoorlog, op 3 maart 1945, kwamen tijdens het Bombardement op Bezuidenhout 510 mensen om het leven. Het bombardement werd uitgevoerd door de geallieerden en had als doel de vernietiging van de mobiele V2-lanceerinrichtigingen van de Duitsers.

In de 20e eeuw heeft Den Haag gebieden geannexeerd wegens ruimtegebrek. De voormalige gemeente Loosduinen werd in 1923 als eerste samengevoegd met Den Haag. Met ingang van 1 januari 2002 zijn de nieuwbouwwijken Leidschenveen en Ypenburg als gevolg van grenscorrecties toegewezen aan Den Haag, ten koste van Leidschendam, Pijnacker, Rijswijk en Voorburg.

Sport

De profvoetbalclub van Den Haag is ADO Den Haag, dat uitkomt in de Eredivisie. Andere voetbalclubs in Den Haag zijn Scheveningen, HVV, Quick, B.M.T. en HBS. Verder kent Den Haag enkele bekende hockeyclubs, HCKZ en HDM.

Onderwijs

Den Haag heeft twee zelfstandige gymnasia, Sorghvliet en het Haganum. Hoewel Den Haag niet over een grote zelfstandige universiteit beschikt zijn er wel de The Hague Academy of International Law, een dependance van Universiteit Leiden en de Haagse Hogeschool.

Stadsdelen en wijken

Den Haag telt acht stadsdelen. Elk van deze stadsdelen heeft een eigen stadsdeelkantoor, waar de meeste gemeentelijke diensten zijn gehuisvest. Dankzij die stadsdeelkantoren is de gemeente voor veel zaken makkelijker bereikbaar.

Centrum

Schilderswijk

Stationsbuurt

Zeeheldenkwartier

Archipelbuurt

Willemspark

Escamp

Moerwijk

Leyenburg

Rustenburg/Oostbroek

Morgenstond

Bouwlust

Vrederust

Wateringse Veld

Haagse Hout

Benoordenhout

Bezuidenhout

Haagse Bos

Marlot

Mariahoeve

Kijkduin

Ockenburg

Laak

Laakkwartier

Molenwijk

Spoorwijk

Leidschenveen-Ypenburg

Leidschenveen

Ypenburg

Loosduinen

Scheveningen

Belgisch park

Duinoord

Duindorp

Geuzen- en Statenkwartier

Oostduinen

Westbroekpark

Zorgvliet

Segbroek

Bomen- en Bloemenbuurt

Regentessekwartier

Valkenboskwartier

Vogelwijk

Vruchtenbuurt

Inwoners:

Centrum ongeveer 100.000 inwoners

Escamp circa 113.000 inwoners

Haagse Hout 42.040 inwoners

Leidschenveen-Ypenburg (Vinex-wijk, naar verwachting telt dit stadsdeel ongeveer 40.000 inwoners in het jaar 2015)

Laak 38.200 inwoners

Loosduinen 47.500 inwoners

Scheveningen 56.000 inwoners

Segbroek 59.000 inwoners

Bezienswaardigheden

Ridderzaal en Binnenhof

Gevangenpoort

Mauritshuis

Oude Stadhuis

Grote Kerk

Nieuwe Kerk

Paleis Noordeinde

Lange Voorhout

Cultuur

Panorama Mesdag

Congresgebouw - North Sea Jazz Festival

Gemeentemuseum

Museum Beelden aan Zee

Vredespaleis

Mauritshuis

Madurodam

Escher Museum "Escher in het Paleis"

Koninklijke Schouwburg

Evenementen

Haags Bevrijdingsfestival

Parkpop

Koninginnenach

Prostitutie in Den Haag

Bekende Hagenaars

Anouk - zangeres

Raymond van Barneveld (Barney) - veelvoudig wereldkampioen darten

Wim de Bie, cabaretier, schrijver en zanger

Michael Boogerd - wielrenner

Ferdinand Bordewijk - schrijver van o.a. Bint, Het Been, Kaas, Karakter en Lijmen

Sjaak Bral - schrijver en cabaretier

Henk Bres - voormalig hooligan van voetbalclub ADO Den Haag

Jaap-Derk Buma - hockeyinternational

Jan de Cler - veelzijdig artiest

Louis Couperus - schrijver (bekende uitspraak van hem: Zoo ik iets ben, ben ik een Hagenaar)

Hans Couzy - luitenant-generaal

Wim Deetman - burgemeester

Wieteke van Dort - actrice, cabaretière, politica en zangeres

Willem Drees - minister-president

Golden Earring - popgroep

Gruppo Sportivo - popgroep

Jurjen de Haan - kunstschilder

Elsemieke Havenga - tv-presentatrice en oud-hockeyinternational

Christiaan Huygens - wetenschapper

Constantijn Huygens - dichter

Harrie Jekkers - zanger en cabaretier

Kees van Kooten - cabaretier en schrijver

Van Kooten en De Bie - cabaretduo

Richard Krajicek - tennisser

Erwin Kroll - weerman

Ties Kruize - hockeyinternational

Aad Mansveld - voetballer

Wieger Mensonides - zwemmer

Q65 - popgroep

Marnix Rueb - tekenaar van de strip Haagse Harry

Mark Rutte - politicus

Johan Scheps - politicus en verzetsstrijder

Hanneke Smabers - hockeyinternational

Minke Smabers - hockeyinternational

Erica Terpstra - zwemster, politica en voorzitster van NOC

NSF

Peter Timofeeff - weerman

Jan Tinbergen - econoom

Remy Unger - diskjockey

Bart Veldkamp - schaatser

Paul Verhoeven - filmregisseur

Cees Vervoorn - zwemmer

Paul van Vliet - cabaretier

Hagenezen

Mensen die geboren en getogen zijn in Den Haag worden ook wel Hagenezen genoemd. Dit is echter geen officiële aanduiding maar bargoens.

Politiek

College van Burgemeester en Wethouders

Het College van Burgemeester en Wethouders voor de periode 2002-2006 wordt gevormd door een coalitie bestaande uit VVD, PvdA en CDA (28 van de 45 zetels).

De voorzitter van het College van B&W is burgemeester:

Wim Deetman (CDA), openbare orde en veiligheid, bestuursdienst en brandweer

De wethouders (8) zijn:

Bruno Bruins (VVD), verkeer, binnenstad en monumenten

Els van Dijk-Staats (VVD), financiën en cultuur

Pieter van Woensel (VVD), economie en personeel

Pierre Heijnen (PvdA), onderwijs, sociale zaken, werkgelegenheid en integratie

Jetta Klijnsma (PvdA), welzijn, volksgezondheid en emancipatie

Marnix Norder (PvdA), ruimtelijke ordening, stedelijke ontwikkeling en wonen

Ries Smits (CDA), nieuwe gebieden en duurzaamheid

Wilbert Stolte (CDA), stadsbeheer, ICT, Scheveningen en sport

Gemeenteraad

Heden

De gemeenteraad is voor de periode 2002-2006 als volgt samengesteld (in totaal 45 raadsleden):

VVD - 11 zetels

PvdA - 10 zetels

CDA - 7 zetels

GroenLinks - 3 zetels

D66 - 3 zetels

Politieke Partij Scheveningen - 2 zetels (oorspronkelijk 3 zetels; fractievoorzitter Evert de Niet stapte op 23 augustus 2005 over naar de fractie ChristenUnie-SGP)

Leefbaar Den Haag - 2 zetels (oorspronkelijk 4 zetels)

Socialistische Partij - 2 zetels

Haagse Stadspartij - 1 zetels

ChristenUnie-SGP - 2 zetels (oorspronkelijk 1 zetel)

Groep Labuche - 1 zetel

Groep Becker - 1 zetel (stapte na 5 min. uit de fractie van Leefbaar Den Haag)

Verleden

Vanaf 1962 is de Haagse gemeenteraad als volgt samengesteld:

Noot 1: de tabel bevat de oorspronkelijke zetelaantallen direct na de gemeenteraadsverkiezingen. Tussen haakjes staat wat de zetelaantallen daarna waren.

Noot 2: partijen als GL, CDA en CU bestonden vroeger uit andere partijen die later zijn samengegaan in hoe ze nu heten. Vanwege de vergelijkbaarheid is de huidige naam ook voor het verleden gebruikt.